જાણો ગુરુ પૂર્ણિમા નું મહત્વ અને તેને કેવી રીતે ઉજવાય.Guru Purnima Speech in Gujarati.

ગુરુ પૂર્ણિમા પર નિબંધ । Guru Purnima Speech in Gujarati

ગુરુ પૂર્ણિમા વેદ વ્યાસનું સન્માન કરે છે, જેઓ પ્રાચીન ભારતના સૌથી સન્માનિત ગુરુઓમાંના એક તરીકે જાણીતા છે. વરિષ્ઠ આયુર્વેદિક સલાહકાર ડૉ. વિશાખા મહિન્દ્રુ કહે છે, “વેદ વ્યાસે, ચાર વેદોની રચના કરી, મહાભારતના મહાકાવ્યની રચના કરી, ઘણા પુરાણો અને હિંદુ પવિત્ર શાસ્ત્રના વિશાળ જ્ઞાનકોશનો પાયો બનાવ્યો.

જાણો ગુરુ પૂર્ણિમા નું મહત્વ અને તેને કેવી રીતે ઉજવાય.Guru Purnima Speech in Gujarati.

ગુરુ પૂર્ણિમા એ તારીખનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે કે જે દિવસે ભગવાન શિવ આદિ ગુરુ અથવા મૂળ ગુરુ તરીકે સાત ઋષિઓને શીખવતા હતા જેઓ વેદના દ્રષ્ટા હતા.

યોગ સૂત્રોમાં, પ્રણવ અથવા ઓમ તરીકે ઈશ્વરને યોગના આદિ ગુરુ કહેવામાં આવે છે. ભગવાન બુદ્ધે આ દિવસે સારનાથ ખાતે તેમનો પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યો હોવાનું કહેવાય છે, જે આ પવિત્ર સમયની શક્તિને પ્રતિબિંબિત કરે છે.”

ગુરુ પૂર્ણિમા પર નિબંધ । Guru Purnima Essay in Gujarati

નિબંધ ની પ્રસ્તાવના

અષાઢ સુદ પૂનમ એટલે ગુરુપૂર્ણિમા. વ્યાસ પૂર્ણિમા-ગુરુ પૂર્ણિમા એક ભારતીય અને નેપાળી આધ્યાત્મિક અને શૈક્ષણિક શિક્ષકો માટે સમર્પિત તહેવાર છે.

આ તહેવાર પરંપરાગત રીતે, હિંદુ, જૈન અને બૌદ્ધ દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે તેમના શિક્ષકો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવા માટે.ગુરુપૂર્ણિમા એટલે ગુરુ અને શિષ્યના પવિત્ર સંબધો ગાઢ બનાવતું પર્વ. સદગુરુ શિષ્યના જીવનને દિશા આપે છે.

આ પર્વ નિમિતે દરેક શિષ્ય પોતાના ગુરુને નમન કરી આશીર્વાદ મેળવતો હોય છે. ઈશ્વર અને માતા પિતાની જેમ જ ગુરુનું સ્થાન ઉંચું અને પૂજનીય છે ગુરુએ દિવ્ય જયોતી છે. જે આપના માર્ગમાં પ્રકાશ રેલાવે છે. જીવનયાત્રાને પાર પાડવા ગુરુ પથદર્શકની ભૂમિકા ભજવે છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાનું મહત્વ

“ગુરુ”એટલે અજ્ઞાનરૂપી અંધકારમાંથી જ્ઞાનરૂપી પ્રકાશ આપી જીવનનૈયાને તારનાર. બાળક નાનું હોય અને શાળાના પગથિયા ભરે ત્યારથી ગુરુનું કાર્ય શરૂ થઈ જાય છે. જીવનની દરેક પળે ગુરુની જરૂરીયાત વર્તાય છે અને દરેક પળને સુશોભિત કરનાર આ મહાન આત્માને યાદ કરવાનો અવસર એટલે ગુરુપૂર્ણીમા.

ગુરુ એટલે પ્રેરણાની મૂર્તિ. આ પાવન અવસરે ગુરુનું ધ્યાન કરવું અને ગુરુની પૂજા કરવી. ભગવાન રામ હોય કે કૃષ્ણ તેઓને પણ જીવન નો ઉપદેશ આપનારા ગુરુઓ જ હતા. ગુરુનું કામ દિશા આપવાનું છે. ગુરુ એટલે દિવ્યતાના માર્ગ ઉપર દોરી જનાર પથદર્શક. ગુરુપૂર્ણિમા ઉજવવા પાછળ બે મુખ્ય કારણ હોય છે.

એક જેમના જીવનમાં ગુરુ નથી, તેમના માટે ગુરુનાં ચરણ સ્વીકારવા માટે અને જે ગુરુના ચરણમાં છે તેમના માટે પોતાનું સર્વસ્વ સર્મિપત કરવા માટે. ગુરુ, પિતા, માતા, લેખ, શિક્ષક. કોઈપણ હોઈ શકે.

ગુરુનો અર્થ

ગુરુ શિષ્યના સંબંધને નાત, જાત, ધર્મ, દેશના વાડા નથી નડતા ગુરુ પ્રત્યે ઋણ અદા કરવાનો અવસર એટલે ગુરુપૂર્ણિમા. આપણી સંસ્કૃતિમાં ગુરુનું મહત્વ અદ્વિતિય છે. શિષ્યને સજાગ કરી સંશયોને દૂર કરી ઘડતરનું કામ કરે તે ગુરુ. ગુરુ એટલે જરૂરી નથી કે, શિક્ષણ આપે તે જ ગુરુ.

વાસ્તવમાં કોઇ પણ કળા, કારીગરી, સંગીત, ખેલ, જેવા દરેક ક્ષેત્રમાં પારંગત થતો વ્યક્તિ કોઇ એક વ્યક્તિના માર્ગદર્શન હેઠળ શીખે તે ગુરુ. કચ્છમાં પણ વિવિધ કળામાં નિપૂણ લોકો વસે છે. ગામડા ગામમાં એવા કલાકારો છે કે, જે ટોચના સ્થાને પહોંચ્યા છે. અથવા તેમના શિષ્યોએ વિશ્વમાં ઓળખ ઉભી કરી છે.

આજે ગુરુપૂર્ણિમા દિને આવા જ થોડા વ્યક્તિઓને યાદ કરીએ કે જેઓ તેમના ગુરુને યાદ કરી શિષ્યોને શિક્ષણ આપે છે. ભારતીય સંસ્કૃતિ અને આઘ્યાત્મિક પરંપરામાં ગુરુ, ગુરુતત્ત્વ, ગુરુદેવનું મહત્વ-મહાત્મ્ય સર્વોચ્ચ સ્થાન પર છે. તેથી ધાર્મિક પરંપરામાં ગુરુદેવનું સ્થાન છે.

પ્રભુ તો પ્રત્યક્ષ દેખાતા નથી. એટલે મનુષ્યના આત્મકલ્યાણ માટે કોઈ માઘ્યમતો જોઈએને ! એટલે ગુરુ પ્રત્યક્ષ દેવ છે. ભગવાને જ ગુરુરૂપી એક મા છે શિષ્યનું અંતિમ ધ્યેય પ્રભુપ્રાપ્તિ છે, જે ગુરુકૃપાથી સાપેક્ષ થાય છે. શિષ્ય જો 3/5 કરે શ્રધ્ધા રાખે અને અટલ-અચળ વિશ્વાસથી ગુરુ શરણમાં જાય તો શિષ્યના ઉત્કર્ષ માટેની સર્વશક્તિ પરમાત્મા ગુરુને પ્રદાન કરે છે. અને ગુરુ શિષ્યનું કાર્ય કરવા શક્તિમગ્ન બને છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાનો ઇતિહાસ

અષાઢ માસની પૂર્ણિમાને “ગુરુપૂર્ણિમા” કહે છે અને તે દિવસે મુનિશ્વર વેદવ્યાસની જન્મજંયતિ પણ છે. સદ્ગુરુમાં અનન્ય નિષ્ઠા સિવાય ઉપાસના પૂજા અધુરાં રહે છે. તેમણે આપેલા ગુરુમંત્રમાં મનની અસ્થિરતા દૂર કરવાની શક્તિ હોય છે. પ્રભુને પ્રભુદેવ કહેવામાં નથી આવતું, જ્યારે ગુરુને ગુરુદેવનું સ્થાન-સન્માન-મોભો આપવામાં આવેલ છે.

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ જ્યારે ગાલોકેમાં પાછા ફરવાના હતા. ત્યારે અર્જુને ભગવાનને કહ્યું કે “હવે અમારું કોણ ? અમે એકલા પડી ગયા.” ત્યારે ભગવાને કહ્યું કે તેઓ શ્રીમદ્ ભાગવતમાં સાક્ષાત સ્વરૂપે રહેશે અને ભગવાનના સહારે મનુષ્યો તેમની કૃપા મેળવી શકશે. આમ ભાગવતમાં તેમની સ્પષ્ટ આજ્ઞા છે કે – “આચાર્ય ગુરુને મારું જ સ્વરૂપ સમજવું અને કદાપિ પણ એમનો તિરસ્કાર ન કરવો.

એમને સામાન્ય મનુષ્ય સમજીને દોષ-દ્રષ્ટિથી ન જોવા, કારણ કે ગુરુદેવ સર્વદેવમય હોય છે.” તાત્પર્ય એ છે કે ભગવદ્ કૃપાની પ્રાપ્તિ માટે સાધકે ગુરુ શરણાગત થવું જોઈએ. સાથે સાથે ગુરુદેવમાં ભગવદભાવ પણ રાખવો જોઈએ ત્યારેજ ગુરુ-શિષ્ય સંબંધ પ્રાણવાન બની શકે છે. ભાગવતમાં તો ગુરુનું પ્રમાણ છે પરંતુ વેદ, પુરાણ, શાસ્ત્રોમાં પણ પ્રમાણ છે.

મારા સર્વે ગુુુરૂઓના ચરણોમાં વંદન સાથે નમસ્કાર

ગુરુ પૂર્ણિમાના આ શુભ અવસર પર હું આપ સૌને હાર્દિક શુભેચ્છા પાઠવું છું. આ એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે જે આપણી સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓનો એક અહમ ભાગ છે.

ગુરુ પૂર્ણિમા આપણને યાદ અપાવે છે કે ગુરુઓનું આપણા જીવનમાં કેટલું મહત્વ છે. ગુરુ આપણને સાચી દિશા અને સાચો માર્ગ બતાવે છે જે આપણા જીવનમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

ગુરુ આપણને જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે દિશા પ્રદાન કરે છે. તેઓ આપણા જીવનના તમામ ક્ષેત્રોમાં ગુણવત્તાનો સંચાર કરે છે. ગુરુ આપણા જીવનના સાચા માર્ગદર્શક છે જે આપણને જીવનના અનેક પડકારો સામે લડવાની શક્તિ અને સાચી સમજ આપે છે.

આજે આપણે આપણા ગુરુઓને યાદ કરીએ છીએ અને માન આપીએ છીએ જે આપણને જ્ઞાન અને સફળતાના માર્ગમાં સતત પ્રેરણા આપે છે. ગુરુ તે છે જે આપણને વિશ્વના તમામ રહસ્યોનું જ્ઞાન આપે છે જે આપણા શિક્ષણ અને વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

આજની દુનિયામાં, આપણને આપણા જીવનના તમામ ક્ષેત્રોમાં એક સાચા ગુરૂૂૂની જરૂર અવશ્ય પડે છે. શિક્ષણ હોય, સંગીત હોય, કલા હોય, રમતગમત હોય, વેપાર હોય કે જીવનનું કોઈ પણ ક્ષેત્ર હોય, આપણને એક સારા ગુરુની જરૂર છે જે આપણને સાચી દિશામાં માર્ગદર્શન આપી શકે.

આ ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે આપણે એ પણ સમજવું જોઈએ કે આપણે બધા એકબીજાના શિક્ષક છીએ. આપણા જીવનમાં જે લોકો આપણને જ્ઞાન, અનુભવ અને સંવેદનશીલતા આપે છે તે આપણા ગુરૂ જ છે.

અંતે, હું ગુરુ પૂર્ણિમા પવિત્ર અવરસર પર તમને બધાને વિનંતી કરું છું કે ગુરુનો આદર કરો અને તેમનો આભાર વ્યક્ત કરો. આ એક નાનકડું પગલું છે જે આપણને ગુરુઓ પ્રત્યે આદર અને સન્માનની અનુભૂતિ કરાવે છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાનું મહત્વ । Guru Purnima Importance in Gujarati

ગુરૂપૂર્ણિમા એટલે મહાભારતના રચયિતા કૃષ્ણ દેવાયન વ્યાસજીનો જન્મ દિવસ. તેઓ સંસ્કૃતના પ્રખંડ વિદ્વાન હતા. ચાર વેદોની રચના પણ કરી તે ખુશીમાં સારો સંસાર આ પવિત્ર દિવસને ગુરૂપૂર્ણિમા(અષાઢ પૂનમ) તરીકે ઉજવે છે.

ગુરૂપૂર્ણિમાને વ્યાસપૂર્ણિમા પણ કહે છે. કબીરના શિષ્ય ભક્તિકાલના સંત ધીરુદાસનો જન્મ પણ આ જ દિવસે થયો હતો. પ્રાચિન કાળમાં શિક્ષણ નિશુલ્ક હતુ.

એ સમયમાં ગુરૂઓ પોતાના આશ્રમમાં શિષ્યોને તમામ પ્રકારનું શિક્ષણ પ્રદાન કરતા હતા. તેની ગુરૂ દક્ષિણા સ્વરૂપે શિષ્યો આ વ્યાસ પૂર્ણિમાએ પોતાની યથાશક્તિ દાન-દક્ષિણા આપી ઋણ મુક્ત થવાનો નમ્ર પ્રયાસ કરતાં હતાં. અન્ય ક્ષેત્રને બાદ કરતાં સંગીત અને કલા ક્ષેત્રમાં આજે કલિયુગમાં પણ ગુરૂ શિષ્યના સંબંધ એ સમય જેવા જ જોવા મળે છે.

ગુરૂપૂર્ણિમાની ઉજવણી સમગ્ર ભારત દેશમાં કરવામાં આવે છે. તમામ આશ્રમોમાં, શાળાઓમાં, મંદિરોમાં, ગુરૂ સ્થાનોમાં ગુરૂમૂર્તિની પૂજા તેમજ ચરણ પાદૂકાની પંચોપચાર પૂજા થાય છે. સાધક, શ્રદ્ધાળુઓ પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરી ધન્યતા અનુભવે છે.

તે ઉપરાંત ગુરૂ પરંપરાને યાદ કરી તેમને નમન કરે છે. ગુરૂની પવિત્ર પ્રસાદી અને આશિર્વાદ સ્વરૂપ તમામ દેવમંદિરોમાં, આશ્રમોમાં પ્રસાદ ભંડારાનું આયોજન થાય છે. ભારતિય સંસ્કૃતિમાં ભગવાન કરતાં ગુરૂનું મહત્વ અધિક છે. ગુરૂ એટલે અંધકાર-અજ્ઞાનને દૂર કરનાર અને જીવનમાં પ્રકાશ ફેલાવનાર.

ગુરૂ આપણા જીનવમાં અજ્ઞાનતા તેમજ અંધકાર દૂર કરી સાચી દિશાનું જ્ઞાન આપી પ્રભુના માર્ગે વાળવાનું કામ કરે છે. કહેવાય છે કે “ગુરુ વિના જ્ઞાન નહીં” અર્થાત જીવનનું અંતિમ લક્ષ મોક્ષ છે. મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રભુનું શરણ જરૂરી છે. પ્રભુનું શરણ ગુરૂ વિના સંભવ નથી.

માટે આપણા ઘર સંસારરૂપી સાગરમાં જીવનની નૌકાને પાર કરાવનાર ગુરૂ એક માત્ર છે. નેપાળમાં ગુરૂપૂર્ણિમાની ઉજવણી- નેપાળમાં બુદ્ધ પૂર્ણિમા તરીકે ઓળખાય છે. ત્રિલોક ગુહાપૂર્ણિમા પણ કહેવાય છે.

શાળાના વિદ્યાર્થીઓ સ્કૂલમાં ખૂબ મોટો દિવસ મનાવે છે. વિદ્યાર્થીઓ સ્વદેશી વસ્તુમાંથી બનાવેલા કપડાં, માળા શિક્ષકોને અર્પણ કરીને ઋણ ચુકવે છે. જૈન અનુસાર આ દિવસથી ચાતૂરમાસ પ્રારંભ થાય છે. 24માં તિર્થકર મહાવીર સ્વામીએ કૈવલ્ય પ્રાપ્ત કરીને ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ તરીકે ઓળખાયા.

બાદમાં તેઓ ગૌતમસ્વામી તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા. આ રીતે ત્રિલોક ગુહા બન્યા. તેથી આ પૂર્ણિમા ત્રિનોક ગુહા પૂર્ણિમા તરીકે ઓળખાય છે. બોદ્ધ ધર્મમાં આ દિવસે પ્રથમ ઉપદેશ ભારતના ઉત્તરપ્રદેશમાં સારનાથમાં અપાયો હતો. તેથી વિશેષ મહત્વ છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાની પૂજા કરવાની રીત

સવારે વહેલા સ્નાન કરો અને સફેદ વસ્ત્રો પહેરો.

ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિની સામે, તમારા ગુરુ અને તમારા માતા-પિતાનું ધ્યાન કરો જે તમારા પ્રથમ ગુરુ છે.

હળદર ચંદન, ફૂલ અને લોટની પંજીરી અર્પણ કરો.

તમારી પહોંચ મુજબ ગરીબોને મદદ કરો. અને પ્રાણીઓને ખોરાક આપો.

સ્વાર્થી જીવનમાંથી બહાર નીકળો અને કોઈ નવું કાર્ય શરૂ કરો જેથી કોઈને ફાયદો થાય.

આ દિવસે કોઈને પોતાનો ગુરુ બનાવવો જોઈએ, જો ગુરુ પહેલાથી જ હોય તો તેમની પાસેથી આશીર્વાદ લઈ ઉજ્જવળ જીવનની કામના કરો.

દરેક વ્યક્તિની સફળતા પાછળ એક ગુરુનો હાથ હોય છે. ગુરુની ગેરહાજરીમાં વ્યક્તિ જીવનના માર્ગ પરથી ભટકી જાય છે. પ્રાચીન કાળથી જ આપણી સંસ્કૃતિમાં ગુરુને મહત્વ આપવામાં આવે છે. અને તેમનું સન્માન કરવામાં આવે છે.

ગુરુની ગેરહાજરીમાં, વ્યક્તિ ચોર, ડાકુ અને ગેરકાયદેસર કૃત્યો કરે છે, કારણ કે તેને સમજાવનાર કોઈ નથી. તેથી જ આપણને ગુરુની જરૂર છે. જેને આપણે આપણા આદર્શ માની શકીએ અને જીવનમાં પ્રગતિ કરી શકીએ.

આપણા માટે ગુરુનું જેટલું મહત્વ છે એટલું જ આ તહેવારનું મહત્વ છે. તેથી આ તહેવારને વિશેષ દરજ્જો આપો. અને ગુરુઓનું સન્માન કરો. અને તેમના આદર્શોને જીવનમાં અપનાવો. અને જીવનની નવી શરૂઆત કરો.

ગુરુ પૂર્ણિમા કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે?

આજે પણ ગુરુ પૂર્ણિમાના અવસર પર લોકો પોતાના ગુરુ બનાવે છે. અને જીવનમાં કલ્યાણનો માર્ગ અપનાવો. ગુરુને તે દિવસે તેમના કાર્ય પર ગર્વ છે. જે દિવસે તેનો શિષ્ય મોટી ઓડ પર પહોંચે છે. ગુરુને તેમના શિષ્યોમાંથી કોઈ સ્વાર્થ નથી, તેમનો ઉદ્દેશ્ય સર્વનું કલ્યાણ છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે, વિદ્યાર્થીઓ તેમના ગુરુના સન્માનમાં ઘણી પ્રવૃત્તિઓ કરે છે. શિષ્યો દ્વારા ગુરુની પૂજા કરવામાં આવે છે. અને તેને ઘણું સન્માન અને ઉજ્જવળ જીવન આપવા બદલ આભાર.

આ દિવસે, શિષ્યો તેમના પ્રથમ ગુરુ એટલે કે માતાપિતા અને પરિવારને પણ આદર આપે છે. અને તેમને પોતાનો આદર્શ માનીને ઉજ્જવળ જીવનના આશીર્વાદ માંગે છે. અને જીવનના સાચા મૂલ્યનું જ્ઞાન લો.

આ દિવસે શાળાઓ, કોલેજો અને ગુરુકુલોમાં શિક્ષકો અને તેમના ગુરુઓનું સન્માન કરવા કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. અને ગુરુઓના સન્માનમાં ગીતો, પ્રવચનો, કવિતાઓ, નૃત્ય અને નાટકો કરવામાં આવે છે.

આ દિવસે વેદ વ્યાસ જીનો જન્મદિવસ છે, જેના કારણે તેમના શિષ્યો તેમનું સન્માન કરે છે. અને દરેકને તેમના વિશે પણ કહેવામાં આવે છે. વેદ વ્યાસ જીના સ્ત્રોતોનો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે.

આ તહેવારના ઈતિહાસ વિશે બે માન્યતાઓ છે. હિન્દુઓ અનુસાર, આ દિવસે ભગવાન શિવ દ્વારા તેમના શિષ્યોને જ્ઞાન આપવામાં આવ્યું હતું. જેના કારણે હિન્દુઓએ આ દિવસથી આ તહેવારની શરૂઆત કરી હતી.

અન્ય માન્યતા અનુસાર, તેની શરૂઆત બૌદ્ધ ધર્મના સ્થાપક મહાત્મા બુદ્ધ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે બુદ્ધે બોધ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, તેમણે જ્ઞાન ફેલાવવાનું શરૂ કર્યું, જેમાં તેમનો પ્રથમ ઉપદેશ, જેને આપણે ધર્મચક્રપર્વત કહીએ છીએ, સારનાથમાં આપવામાં આવ્યો હતો. તે ઉપદેશને કારણે તે બૌદ્ધોએ શરૂ કર્યો હતો.

જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર ગુરુ ગ્રહને ગ્રહોનો ગુરુ માનવામાં આવે છે. જેના કારણે અષાઢની પૂર્ણિમાનો દિવસ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટેનો શુભ અવસર છે. જેના કારણે આ દિવસે ગુરુ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે.

ગુરુ પૂર્ણિમા ક્યારે ઉજવવામાં આવે છે?

ગુરુ પૂર્ણિમાનો તહેવાર અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. મહાભારતની રચના કરનાર મહાન હિંદુ લેખક વેદ વ્યાસ જીના જન્મદિવસ નિમિત્તે દર વર્ષે ગુરુ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે.

વિદ્યાર્થીના જીવનમાં ગુરુ મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. ગુરુના જ્ઞાન અને સંસ્કારના આધારે તેમનો શિષ્ય જ્ઞાની બને છે, ગુરુ મંદબુદ્ધિ શિષ્યને પણ લાયક વ્યક્તિ બનાવે છે. ગુરુના જ્ઞાનનું કોઈ વજન નથી.

જીવનમાં ગુરુનું મહત્વ એટલું જ છે જેટલું ચંદ્રનું જીવનમાં સૂર્યના સંપર્કમાં રહે છે. તે ચમકે છે, પરંતુ જ્યારે સંપર્ક ખોવાઈ જાય છે, ત્યારે તેનો પ્રકાશ અદૃશ્ય થઈ જાય છે. એટલા માટે ગુરુ શબ્દનો અર્થ અંધકારથી પ્રકાશ સુધીનો છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાનો ઇતિહાસ

ગુરુ પૂર્ણિમા વેદ વ્યાસનું સન્માન કરે છે, જેઓ પ્રાચીન ભારતના સૌથી સન્માનિત ગુરુઓમાંના એક તરીકે જાણીતા છે. વરિષ્ઠ આયુર્વેદિક સલાહકાર ડૉ. વિશાખા મહિન્દ્રુ કહે છે, વેદ વ્યાસે, ચાર વેદોની રચના કરી, મહાભારતના મહાકાવ્યની રચના કરી, ઘણા પુરાણો અને હિંદુ પવિત્ર શાસ્ત્રના વિશાળ જ્ઞાનકોશનો પાયો બનાવ્યો.

ગુરુ પૂર્ણિમા એ તારીખનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે કે જે દિવસે ભગવાન શિવ આદિ ગુરુ અથવા મૂળ ગુરુ તરીકે સાત ઋષિઓને શીખવતા હતા જેઓ વેદના દ્રષ્ટા હતા. યોગ સૂત્રોમાં, પ્રણવ અથવા ઓમ તરીકે ઈશ્વરને યોગના આદિ ગુરુ કહેવામાં આવે છે. ભગવાન બુદ્ધે આ દિવસે સારનાથ ખાતે તેમનો પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યો હોવાનું કહેવાય છે, જે આ પવિત્ર સમયની શક્તિને પ્રતિબિંબિત કરે

ગુરુનો અર્થ

ગુરુ શબ્દ બે શબ્દો મળીને બનેલો છે. ગુ એટલે અંધકાર અને રૂ એટલે દૂર કરનાર . ગુરુ એટલે જીવનના અંધકાર માંથી જ્ઞાનરૂપી પ્રકાશ તરફ લઈ જનાર. શિષ્યોના જીવનમાં અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર દૂર કરીને જ્ઞાનરૂપી પ્રકાશ તરફ લઈ જાય એ ગુરુ. ગુરુ દીપકની જેમ જાતે જલીને શિષ્યોના જીવનમાં પ્રકાશ પાથરે છે.

જીવનના ખરાબ માર્ગેથી બહાર લાવીને સાચો માર્ગ બતાવે એ ગુરુ. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ગુરુ એટલે સાચા પથદર્શક , સાચા સલાહકાર અને સાચા માર્ગદર્શક.

ઉપરોક્ત દુહામાં સંત કબીરજી એ ગુરુનો મહિમા બતાવ્યો છે. ગુરુનો મહિમા બતાવતાં કહ્યું છે કે , એક બાજુ ગુરુ અને બીજી બાજુ સાક્ષાત ભગવાન ઊભા હોય તો આપણને દુવિધા છે કે પહેલાં કોને પગે લાગું. ત્યારે પહેલાં ગુરુને જ વંદન કરવા જોઈએ જેમણે તમને જ્ઞાનરૂપી પ્રકાશથી સત્યનો સાક્ષાત્કાર કરાવ્યો. આપણે ગુરુના હંમેશા આભારી છીએ કે જેમણે આપણને જીવનનો સાચો માર્ગ બતાવ્યો છે.